Tết Nguyên Đán, còn gọi là Tết Âm Lịch hay Tết Cổ Truyền, là dịp lễ quan trọng nhất trong năm của người Việt Nam. Đây là thời gian để sum vầy gia đình, tưởng nhớ tổ tiên và đón chào năm mới với những ước vọng tốt đẹp. Văn hóa Tết ở Việt Nam phong phú với nhiều phong tục và truyền thống đặc sắc, mang đậm bản sắc dân tộc.
1. Chuẩn bị Tết
Trước Tết khoảng một tháng, không khí Tết đã bắt đầu ngập tràn khắp nơi. Người dân chuẩn bị cho Tết bằng cách dọn dẹp, trang hoàng nhà cửa và mua sắm các nhu yếu phẩm. Đặc biệt, các chợ hoa Tết trở nên sôi động với những cành đào, cành mai, quất cảnh và nhiều loại hoa khác, biểu tượng cho sự may mắn và thịnh vượng trong năm mới.
2. Giao thừa và đón Tết
Giao thừa là khoảnh khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, được xem là thời khắc thiêng liêng nhất trong dịp Tết. Vào đêm giao thừa, các gia đình thường cúng giao thừa ngoài trời để tiễn đưa các vị thần năm cũ và đón rước các vị thần năm mới. Sau đó, mọi người quây quần bên mâm cỗ cúng tổ tiên, cầu chúc cho một năm mới an lành và hạnh phúc.
3. Mâm cỗ Tết
Mâm cỗ Tết là một phần không thể thiếu trong ngày Tết của người Việt. Mỗi gia đình sẽ chuẩn bị một mâm cỗ với các món ăn truyền thống như bánh chưng, bánh tét, giò lụa, nem rán, gà luộc, canh măng, và nhiều món ăn khác. Bánh chưng và bánh tét là hai loại bánh truyền thống, được làm từ gạo nếp, đậu xanh, thịt lợn và lá dong hoặc lá chuối, tượng trưng cho đất trời và lòng biết ơn của con cháu đối với tổ tiên.
4. Lì xì và chúc Tết
Lì xì là một phong tục truyền thống không thể thiếu trong dịp Tết Nguyên Đán. Người lớn thường lì xì cho trẻ em và người già những phong bao đỏ chứa tiền, với mong muốn mang lại may mắn và tài lộc cho người nhận. Ngoài ra, mọi người còn trao nhau những lời chúc Tết tốt đẹp như “Chúc mừng năm mới”, “An khang thịnh vượng”, và “Vạn sự như ý” để cùng nhau đón chào năm mới đầy hy vọng và niềm vui.
5. Các hoạt động Tết
Trong những ngày Tết, người Việt thường đi thăm hỏi họ hàng, bạn bè và thầy cô để chúc Tết và tặng quà. Các lễ hội truyền thống như múa lân, múa rồng, hội chợ hoa xuân và các trò chơi dân gian cũng được tổ chức khắp nơi, tạo nên không khí Tết vui tươi và rộn ràng.
6. Tín ngưỡng và lễ hội
Tết Nguyên Đán cũng là dịp để người Việt thể hiện lòng thành kính với tổ tiên và các vị thần linh. Các gia đình thường đi lễ chùa, đền, miếu để cầu bình an, sức khỏe và may mắn cho năm mới. Đây cũng là thời gian để người dân tham gia các lễ hội truyền thống như lễ hội đền Hùng, lễ hội chùa Hương, tạo nên một không gian văn hóa đa dạng và phong phú.
Tết Nguyên Đán là dịp lễ quan trọng và thiêng liêng đối với người Việt Nam, mang đậm nét văn hóa truyền thống và bản sắc dân tộc. Những phong tục, tập quán trong dịp Tết không chỉ thể hiện lòng biết ơn, tôn kính đối với tổ tiên mà còn là dịp để mọi người sum vầy, đoàn tụ và cùng nhau đón chào một năm mới đầy hy vọng và niềm vui.