Sốt là phản ứng tự nhiên của cơ thể đối với nhiễm trùng hoặc bệnh tật, trong đó nhiệt độ cơ thể tăng lên để giúp chống lại vi khuẩn hoặc vi rút gây nhiễm trùng. Mặc dù sốt nhẹ đến trung bình thường không nguy hiểm và có thể tự khỏi, nhưng sốt cao hoặc sốt kéo dài có thể trở nên nguy hiểm nếu không được điều trị đúng cách.
Nguyên Nhân Gây Sốt
Sốt có thể do nhiều yếu tố gây ra, bao gồm:
- Nhiễm Vi-rút hoặc Vi Khuẩn:
- Nguyên nhân phổ biến nhất của sốt là nhiễm vi-rút như cảm cúm, sốt xuất huyết, hoặc COVID-19, và nhiễm vi khuẩn như viêm họng, viêm phổi hoặc nhiễm trùng đường tiết niệu.
- Viêm Nhiễm:
- Một số tình trạng viêm nhiễm, như bệnh tự miễn (ví dụ lupus) hoặc viêm khớp, cũng có thể gây ra sốt.
- Tác Dụng Phụ Của Thuốc:
- Một số loại thuốc có thể gây sốt như một tác dụng phụ. Phản ứng dị ứng với thuốc cũng có thể khiến nhiệt độ cơ thể tăng cao.
- Rối Loạn Hormon:
- Rối loạn ở hệ thống nội tiết, chẳng hạn như cường giáp, có thể khiến nhiệt độ cơ thể tăng cao.
- Say Nắng (Heat Exhaustion):
- Say nắng hoặc đột quỵ nhiệt (heatstroke) có thể gây sốt cao và có thể đe dọa tính mạng nếu không được xử lý kịp thời.
- Tiêm Chủng:
- Sốt nhẹ thường xuất hiện sau khi tiêm vắc-xin, như một dấu hiệu cho thấy cơ thể đang xây dựng phản ứng miễn dịch.
Khi Nào Sốt Trở Nên Nguy Hiểm?
Sốt có thể trở nên nguy hiểm nếu:
- Sốt Cao (>39°C):
- Sốt trên 39°C (102°F) có thể gây mất nước, co giật hoặc thậm chí tổn thương não nếu không được xử lý kịp thời.
- Sốt Kéo Dài:
- Sốt kéo dài hơn 3-5 ngày, dù không quá cao, cũng cần được lưu ý vì có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng hoặc tình trạng y tế nghiêm trọng.
- Sốt Ở Trẻ Sơ Sinh:
- Sốt ở trẻ sơ sinh, đặc biệt là trẻ dưới 3 tháng tuổi với nhiệt độ cơ thể trên 38°C, cần được đưa đến bác sĩ ngay lập tức.
- Các Triệu Chứng Nghiêm Trọng Kèm Theo:
- Nếu sốt đi kèm với các triệu chứng nghiêm trọng như khó thở, đau ngực, cứng cổ, phát ban, lú lẫn hoặc co giật, hãy tìm kiếm sự trợ giúp y tế ngay lập tức.
Cách Xử Lý Khi Bị Sốt
Khi bị sốt, bạn có thể làm theo một số cách sau để giảm bớt tình trạng:
- Nghỉ Ngơi Đầy Đủ:
- Nghỉ ngơi giúp cơ thể hồi phục và chống lại nhiễm trùng gây ra sốt.
- Uống Nhiều Nước:
- Uống nước lọc, nước hoa quả hoặc súp để tránh mất nước. Sốt có thể khiến cơ thể mất nước nhiều hơn qua mồ hôi.
- Chườm Nước Ấm:
- Sử dụng khăn ẩm với nước ấm để chườm lên trán, nách hoặc cổ. Điều này có thể giúp hạ nhiệt độ cơ thể một cách từ từ.
- Dùng Thuốc Hạ Sốt:
- Paracetamol hoặc ibuprofen có thể được sử dụng để hạ sốt và giảm đau. Tuy nhiên, tránh dùng aspirin cho trẻ em vì có thể gây ra hội chứng Reye nguy hiểm.
- Mặc Quần Áo Thoải Mái:
- Mặc quần áo nhẹ và thoáng mát, tránh dùng chăn hoặc quần áo dày có thể làm tăng nhiệt độ cơ thể.
- Duy Trì Nhiệt Độ Phòng Mát Mẻ:
- Đảm bảo nhiệt độ phòng luôn thoáng mát và có sự thông gió tốt. Nếu cần, hãy sử dụng quạt hoặc máy điều hòa để giữ nhiệt độ cơ thể ở mức thoải mái.
- Tránh Tắm Nước Lạnh:
- Tắm nước lạnh có thể khiến cơ thể bị run, làm nhiệt độ cơ thể tăng lên thêm. Thay vào đó, hãy tắm bằng nước ấm để làm dịu cơ thể.
Khi Nào Nên Đến Bác Sĩ?
Hãy tìm đến bác sĩ ngay nếu:
- Sốt trên 39°C không giảm mặc dù đã dùng thuốc hạ sốt.
- Sốt kèm theo các triệu chứng nghiêm trọng như cứng cổ, phát ban, lú lẫn, co giật hoặc khó thở.
- Sốt ở trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ kéo dài hơn 1-2 ngày.
- Sốt kéo dài hơn 3-5 ngày ở người lớn.
- Có tiền sử bệnh mãn tính hoặc tình trạng y tế như suy giảm miễn dịch, tiểu đường hoặc bệnh tim mạch.
Phòng Ngừa Sốt
Một số biện pháp phòng ngừa có thể giúp giảm nguy cơ bị sốt bao gồm:
- Rửa Tay Thường Xuyên:
- Rửa tay bằng xà phòng và nước sạch, đặc biệt trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh, để ngăn ngừa sự lây lan của nhiễm trùng.
- Tiêm Phòng:
- Tiêm phòng đầy đủ theo lịch để bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh truyền nhiễm có thể gây sốt.
- Tránh Tiếp Xúc Với Người Bệnh:
- Nếu có thể, tránh tiếp xúc gần với những người đang mắc bệnh để giảm nguy cơ lây nhiễm.
- Giữ Vệ Sinh Môi Trường:
- Vệ sinh môi trường xung quanh thường xuyên, đặc biệt là những bề mặt tiếp xúc nhiều, để giảm nguy cơ nhiễm trùng.
Sốt là triệu chứng phổ biến, nhưng điều quan trọng là phải biết khi nào sốt cần được quan tâm y tế. Với việc điều trị kịp thời và đúng cách, hầu hết các trường hợp sốt có thể được xử lý an toàn và hiệu quả.