Trong vài thập kỷ gần đây, thời trang nhanh (fast fashion) đã trở thành một xu hướng tiêu dùng phổ biến trên toàn thế giới. Những thương hiệu lớn như Zara, H&M, và Forever 21 đã thay đổi cách chúng ta mua sắm và tiêu thụ thời trang bằng cách cung cấp các sản phẩm thời trang mới nhất với giá cả phải chăng và tốc độ sản xuất nhanh chóng. Tuy nhiên, đằng sau vẻ hào nhoáng của những bộ trang phục mới là hàng loạt vấn đề nghiêm trọng mà ngành công nghiệp này gây ra cho môi trường, xã hội và sức khỏe con người. Vậy tại sao thời trang nhanh lại trở thành một vấn đề toàn cầu?
1. Tác Động Tiêu Cực Đến Môi Trường
Ngành công nghiệp thời trang nhanh có ảnh hưởng rất lớn đến môi trường. Để đáp ứng nhu cầu sản xuất nhanh và giá rẻ, các nhà máy thường sử dụng các loại vải như polyester, nylon và acrylic – những loại sợi tổng hợp được làm từ dầu mỏ và rất khó phân hủy. Việc sản xuất các loại vải này không chỉ tiêu tốn lượng lớn tài nguyên thiên nhiên mà còn thải ra một lượng lớn khí CO2 và chất thải độc hại ra môi trường.
Ngoài ra, quy trình nhuộm vải và xử lý hóa chất trong sản xuất quần áo cũng là nguyên nhân chính gây ô nhiễm nguồn nước. Theo một báo cáo của tổ chức Greenpeace, ngành công nghiệp dệt may là nguyên nhân lớn thứ hai gây ô nhiễm nước trên toàn cầu, chỉ sau ngành công nghiệp dầu khí.
2. Sự Lãng Phí Và Ô Nhiễm Từ Chất Thải Thời Trang
Vòng đời của các sản phẩm thời trang nhanh thường rất ngắn, chỉ vài tháng hoặc thậm chí vài tuần. Người tiêu dùng thường mua quần áo mới liên tục theo xu hướng, và khi một xu hướng mới xuất hiện, những bộ quần áo cũ nhanh chóng bị vứt bỏ. Điều này dẫn đến sự lãng phí khổng lồ và gia tăng lượng rác thải dệt may.
Theo ước tính, mỗi năm có khoảng 92 triệu tấn rác thải dệt may bị chôn lấp hoặc đốt cháy trên toàn thế giới. Chất thải này không chỉ chiếm diện tích lớn tại các bãi chôn lấp mà còn thải ra các chất hóa học độc hại khi bị đốt cháy, góp phần gây ra ô nhiễm không khí và biến đổi khí hậu.
3. Điều Kiện Lao Động Tồi Tệ
Để duy trì chi phí sản xuất thấp, các công ty thời trang nhanh thường đặt nhà máy sản xuất tại các quốc gia đang phát triển, nơi có giá nhân công rẻ và quy định về lao động ít nghiêm ngặt. Người lao động tại các nhà máy này thường phải làm việc trong điều kiện thiếu an toàn, với mức lương thấp và giờ làm việc dài. Họ cũng không có các quyền lợi cơ bản như bảo hiểm y tế hay nghỉ phép.
Vụ sập tòa nhà Rana Plaza ở Bangladesh vào năm 2013, khiến hơn 1.100 công nhân dệt may thiệt mạng, đã làm dấy lên sự phẫn nộ toàn cầu về điều kiện lao động tồi tệ trong ngành công nghiệp thời trang nhanh. Vụ việc này là minh chứng cho thấy sự đánh đổi của con người vì lợi nhuận của các thương hiệu thời trang lớn.
4. Khuyến Khích Tiêu Thụ Quá Mức
Thời trang nhanh khuyến khích thói quen tiêu dùng bừa bãi bằng cách liên tục tung ra các bộ sưu tập mới và giảm giá để kích thích người mua. Việc này không chỉ dẫn đến sự lãng phí tài nguyên mà còn tạo ra áp lực tâm lý cho người tiêu dùng, khiến họ luôn cảm thấy mình phải mua sắm để không bị “lỗi mốt” hoặc “tụt hậu”.
Thời trang nhanh không chỉ là vấn đề của ngành công nghiệp thời trang mà còn là vấn đề toàn cầu, ảnh hưởng đến môi trường, xã hội và con người. Để giảm thiểu tác động tiêu cực của thời trang nhanh, mỗi người tiêu dùng cần nâng cao nhận thức về việc mua sắm có trách nhiệm, ủng hộ các thương hiệu thời trang bền vững và tái sử dụng hoặc tái chế quần áo cũ. Chỉ khi có sự thay đổi từ cả hai phía – người tiêu dùng và nhà sản xuất, chúng ta mới có thể xây dựng một ngành công nghiệp thời trang phát triển bền vững và thân thiện hơn với môi trường.