Dưới đây là một số thói quen sống của Gen-Z có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2, cùng với cách phòng tránh:
1. Tiêu thụ thức ăn nhanh và đồ uống có đường
Gen-Z thường có thói quen ăn thức ăn nhanh và uống đồ uống có đường giàu calo, đường, và chất béo không lành mạnh. Chế độ ăn uống như vậy có thể làm tăng sự kháng insulin, một trong những nguyên nhân chính gây ra bệnh tiểu đường type 2.
Cách phòng tránh:
- Giảm tiêu thụ thức ăn chế biến và nhanh: Hãy thay thế bằng các thực phẩm lành mạnh như rau củ, trái cây, protein nạc và ngũ cốc nguyên hạt.
- Hạn chế đồ uống có đường: Thay thế nước ngọt, trà đường bằng nước lọc, nước ép trái cây tự nhiên không đường hoặc nước detox.
2. Lối sống ít vận động
Gen-Z thường tham gia các hoạt động ít vận động như chơi game, xem phim, hoặc lướt mạng xã hội. Lối sống ít vận động này có thể dẫn đến tăng cân và giảm độ nhạy insulin, làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường.
Cách phòng tránh:
- Tăng cường hoạt động thể chất: Tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, đạp xe, hoặc chạy bộ ít nhất 30 phút mỗi ngày.
- Giảm thời gian ngồi lâu: Đứng dậy và vận động mỗi 30 phút, đặc biệt khi làm việc hoặc học tập trong thời gian dài.
3. Thiếu ngủ hoặc giấc ngủ không đều đặn
Gen-Z thường gặp vấn đề về giấc ngủ do sử dụng thiết bị điện tử hoặc lối sống không đều đặn. Thiếu ngủ hoặc giấc ngủ không chất lượng có thể ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất, làm tăng cảm giác thèm ăn và khó kiểm soát đường huyết, từ đó tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.
Cách phòng tránh:
- Cải thiện chất lượng giấc ngủ: Ngủ ít nhất 7-8 giờ mỗi đêm và duy trì lịch ngủ cố định, tránh sử dụng thiết bị điện tử trước khi đi ngủ.
- Tạo môi trường ngủ thoải mái: Tắt đèn và thiết bị điện tử, đảm bảo phòng ngủ yên tĩnh để có giấc ngủ ngon hơn.
4. Căng thẳng quá mức
Gen-Z thường phải đối mặt với áp lực từ học tập, công việc, và mạng xã hội, dẫn đến căng thẳng kéo dài. Căng thẳng liên tục có thể kích thích cơ thể sản xuất hormone cortisol, làm tăng đường huyết và nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2.
Cách phòng tránh:
- Quản lý căng thẳng: Tập các kỹ thuật thư giãn như thiền, yoga, hoặc tập thể dục để giảm căng thẳng.
- Nghỉ ngơi đều đặn: Thư giãn bằng các hoạt động yêu thích và duy trì sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống cá nhân.
5. Thiếu chất xơ và thực phẩm lành mạnh
Gen-Z thường bỏ qua tầm quan trọng của chất xơ và dinh dưỡng trong chế độ ăn uống hàng ngày. Chế độ ăn ít chất xơ nhưng giàu carbohydrate tinh chế và đường có thể gây béo phì và kháng insulin, từ đó làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường.
Cách phòng tránh:
- Tăng cường chất xơ: Bổ sung nhiều rau xanh, trái cây, các loại hạt, và ngũ cốc nguyên hạt vào chế độ ăn uống.
- Giảm carbohydrate tinh chế: Thay thế bánh mì trắng và mì ống bằng ngũ cốc nguyên hạt như gạo lứt hoặc quinoa.
6. Tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn
Thực phẩm chế biến sẵn, như mì ăn liền và thực phẩm đông lạnh, thường là lựa chọn của Gen-Z vì nhanh gọn và rẻ. Tuy nhiên, những thực phẩm này thường chứa nhiều muối, chất béo, và calo rỗng, góp phần làm tăng cân và kháng insulin, tăng nguy cơ mắc tiểu đường.
Cách phòng tránh:
- Giảm tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn: Cố gắng chuẩn bị bữa ăn từ nguyên liệu tươi và tự nhiên.
- Chuẩn bị đồ ăn lành mạnh tiện lợi: Lên kế hoạch cho những món ăn dễ làm và lành mạnh thay vì dựa vào thực phẩm chế biến sẵn.
7. Dành quá nhiều thời gian trước màn hình
Việc dành quá nhiều thời gian trước màn hình, như chơi game, xem video, hoặc lướt mạng xã hội, có thể dẫn đến lối sống ít vận động – một trong những yếu tố nguy cơ chính của bệnh tiểu đường.
Cách phòng tránh:
- Giới hạn thời gian sử dụng màn hình: Cố gắng không sử dụng thiết bị điện tử quá 2 giờ mỗi ngày cho mục đích giải trí.
- Kết hợp với vận động thể chất: Mỗi khi sử dụng thiết bị điện tử, hãy dành thời gian vận động nhẹ nhàng như duỗi người hoặc đi bộ ngắn.
8. Thói quen ăn đêm
Gen-Z thường có thói quen ăn khuya, đặc biệt sau khi học tập hoặc chơi game. Ăn khuya, nhất là khi tiêu thụ các món ăn giàu calo, có thể làm rối loạn quá trình trao đổi chất và làm tăng lượng đường trong máu.
Cách phòng tránh:
- Điều chỉnh giờ ăn: Cố gắng ăn bữa tối trước 7-8 giờ tối và tránh ăn các món ăn nặng ngay trước khi đi ngủ.
- Chọn đồ ăn nhẹ lành mạnh: Nếu cảm thấy đói vào ban đêm, hãy chọn những món ăn nhẹ lành mạnh như trái cây, hạt, hoặc sữa chua ít béo.
9. Thiếu ý thức về sức khỏe
Gen-Z đôi khi không chú trọng đến sức khỏe lâu dài và có xu hướng bỏ qua các đợt kiểm tra sức khỏe. Điều này khiến họ không nhận ra các dấu hiệu sớm của tình trạng kháng insulin hoặc tiền tiểu đường.
Cách phòng tránh:
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Thực hiện các đợt kiểm tra sức khỏe thường xuyên để theo dõi lượng đường trong máu, cholesterol, và cân nặng.
- Nâng cao ý thức về sức khỏe: Tìm hiểu về các nguy cơ mắc bệnh tiểu đường và tầm quan trọng của việc duy trì lối sống lành mạnh.
Kết luận:
Các thói quen sống của Gen-Z như tiêu thụ thức ăn nhanh, ít vận động, căng thẳng quá mức, và thiếu ngủ có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2. Để phòng tránh, cần thay đổi lối sống bằng cách tăng cường hoạt động thể chất, cải thiện chế độ ăn uống, quản lý căng thẳng, và đảm bảo giấc ngủ chất lượng.