Ong là một trong những loài côn trùng quan trọng nhất trên Trái đất, đóng vai trò không thể thiếu trong quá trình thụ phấn của thực vật và sản xuất mật ong. Ngoài giá trị kinh tế, ong còn có những đặc điểm sinh học và hành vi vô cùng thú vị. Dưới đây là một số sự thật độc đáo về loài ong mà có thể bạn chưa biết.
- Ong có hệ thống xã hội rất tổ chức: Ong sống theo bầy đàn và tổ chức xã hội của chúng cực kỳ phức tạp. Trong một đàn ong mật, có ba loại cá thể chính: ong chúa, ong thợ và ong đực. Ong chúa có nhiệm vụ duy trì và phát triển đàn bằng cách đẻ trứng. Ong thợ – tất cả đều là ong cái – thực hiện hầu hết các công việc, từ xây tổ, chăm sóc ấu trùng, thu thập mật và phấn hoa, đến bảo vệ tổ. Ong đực có vai trò chính là giao phối với ong chúa và không tham gia vào các hoạt động khác trong tổ.
- Ong là những “nhà thụ phấn” vĩ đại: Ong là loài thụ phấn chính cho nhiều loài cây trồng trên thế giới. Khi bay từ hoa này sang hoa khác để thu thập mật và phấn hoa, ong vô tình chuyển phấn từ nhụy hoa đực sang nhụy hoa cái, giúp cây có thể sinh sản và kết quả. Khoảng 70% các loại cây trồng trên thế giới đều nhờ ong thụ phấn. Điều này bao gồm cả những cây lương thực quan trọng như cà phê, táo, hạnh nhân và cà chua. Không có ong, nhiều loài thực vật sẽ không thể phát triển và duy trì sự sinh sản tự nhiên của mình.
- Ong mật là loài duy nhất tạo ra thức ăn cho con người: Trong số hàng ngàn loài ong khác nhau trên toàn cầu, chỉ có ong mật là loài duy nhất sản xuất mật ong – một loại thực phẩm quý giá không chỉ đối với loài người mà còn với chính loài ong. Ong mật tạo ra mật từ phấn hoa và mật hoa mà chúng thu thập từ các loài hoa. Mật ong không chỉ có vị ngọt tự nhiên mà còn chứa nhiều chất dinh dưỡng và có tính chất kháng khuẩn, được sử dụng rộng rãi trong ẩm thực và y học.
- Ong có khả năng giao tiếp đặc biệt: Ong không chỉ dựa vào mùi hương để giao tiếp mà còn có khả năng giao tiếp qua vũ điệu. Khi một con ong thợ tìm thấy nguồn thức ăn mới, nó trở về tổ và thực hiện một điệu nhảy đặc biệt gọi là “vũ điệu lắc”. Bằng cách lắc người và di chuyển theo các đường cong cụ thể, ong có thể truyền đạt thông tin về khoảng cách và hướng đi của nguồn thức ăn tới các con ong khác trong tổ.
- Ong có thể bay rất xa để tìm kiếm thức ăn: Dù kích thước nhỏ bé nhưng ong có thể bay rất xa để tìm kiếm mật và phấn hoa. Một con ong thợ có thể bay từ 5 đến 10 km để tìm nguồn thức ăn và quay trở lại tổ với những gì đã thu thập được. Ngoài ra, chúng có thể thực hiện nhiều chuyến bay trong một ngày, điều này làm tăng hiệu quả của quá trình thụ phấn và thu thập mật.
- Sự suy giảm số lượng ong là một vấn đề lớn: Trong vài thập kỷ qua, số lượng ong trên toàn cầu đã giảm mạnh do nhiều nguyên nhân như sử dụng thuốc trừ sâu, mất môi trường sống tự nhiên, biến đổi khí hậu và bệnh tật. Sự suy giảm này không chỉ ảnh hưởng đến sản xuất mật ong mà còn đe dọa đến quá trình thụ phấn của hàng loạt cây trồng và hệ sinh thái tự nhiên.
Ong là loài côn trùng quan trọng không chỉ đối với hệ sinh thái mà còn đối với con người. Với hệ thống xã hội phức tạp, khả năng thụ phấn mạnh mẽ và sự thông minh trong cách giao tiếp, ong đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì sự sống trên Trái đất. Tuy nhiên, với sự suy giảm số lượng ong hiện nay, việc bảo vệ và giữ gìn môi trường sống cho loài ong trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.