Flashback và Déjà Vu là hai hiện tượng tâm lý khác nhau, mặc dù cả hai đều liên quan đến ký ức và cảm giác về thời gian. Dưới đây là sự khác biệt chi tiết giữa flashback và déjà vu:
1. Flashback (Hồi tưởng)
- Định nghĩa: Flashback là hiện tượng mà một người nhớ lại rõ ràng một sự kiện hoặc tình huống đã xảy ra trong quá khứ. Nó giống như việc “trở lại” thời điểm đó và có thể nhớ lại cảm giác, chi tiết và hành động liên quan đến sự kiện đó một cách sống động.
- Bản chất: Flashback là ký ức thực sự của một sự kiện đã xảy ra. Điều này có thể xảy ra trong các trường hợp bình thường, nhưng thường xuất hiện nhiều hơn ở những người trải qua chấn thương tâm lý (ví dụ như những người mắc PTSD – Rối loạn căng thẳng sau chấn thương).
- Nguyên nhân: Flashback có thể được kích hoạt bởi các tác nhân từ bên ngoài, chẳng hạn như mùi, âm thanh, hình ảnh, hoặc tình huống tương tự với sự kiện trong quá khứ. Đôi khi nó xảy ra một cách tự phát mà không cần tác nhân rõ ràng.
- Cảm giác: Người trải qua flashback thường cảm thấy như họ đang sống lại khoảnh khắc trong quá khứ, cảm nhận mọi thứ xung quanh giống như những gì đã xảy ra, thậm chí có thể quên rằng mình đang ở hiện tại.
2. Déjà Vu (Cảm giác quen thuộc)
- Định nghĩa: Déjà vu là một cảm giác ngắn ngủi nhưng mạnh mẽ, khi một người tin rằng họ đã từng trải qua một tình huống cụ thể trong quá khứ, mặc dù thực tế họ chưa từng trải qua tình huống đó trước đây. Từ “déjà vu” xuất phát từ tiếng Pháp, có nghĩa là “đã thấy”.
- Bản chất: Déjà vu là một hiện tượng của sự nhầm lẫn trong nhận thức. Thay vì là một ký ức thực sự, nó chỉ là một cảm giác giả rằng bạn đã từng trải qua tình huống đó trước đây. Nó không phải là một ký ức thực tế và không liên quan đến sự kiện cụ thể nào trong quá khứ.
- Nguyên nhân: Nguyên nhân của déjà vu không hoàn toàn được hiểu rõ, nhưng có giả thuyết cho rằng nó liên quan đến trục trặc tạm thời trong quá trình xử lý ký ức của não. Một lý thuyết khác cho rằng đó có thể là kết quả của sự kết nối sai lệch giữa bộ phận lưu trữ ký ức ngắn hạn và dài hạn của não.
- Cảm giác: Khi trải qua déjà vu, người ta có cảm giác rằng mọi thứ xung quanh rất quen thuộc, mặc dù thực tế là đây là lần đầu tiên họ trải qua tình huống đó. Cảm giác này thường kéo dài trong vài giây và sau đó biến mất, và không có sự liên quan chặt chẽ với bất kỳ ký ức cụ thể nào.
Kết luận:
- Flashback là hiện tượng nhớ lại rõ ràng một sự kiện trong quá khứ, trong khi déjà vu là một cảm giác quên thuộc giả với tình huống hiện tại mà thực tế chưa từng xảy ra trước đó.
- Flashback có thể liên quan đến chấn thương tâm lý, trong khi déjà vu là hiện tượng tâm lý phổ biến mà mọi người có thể trải qua mà không có nguyên nhân rõ ràng.