Bento là hộp cơm truyền thống của Nhật Bản, không chỉ là một bữa ăn đơn giản mà còn là biểu tượng của văn hóa, sự sáng tạo, và sự chăm sóc trong từng chi tiết. Qua hàng thế kỷ, bento không ngừng thay đổi để phù hợp với lối sống và thị hiếu của người Nhật. Hãy cùng tìm hiểu về nguồn gốc và sự phát triển của bento trong bài viết dưới đây.
1. Nguồn gốc của Bento
Từ “bento” bắt nguồn từ từ “biandang” (便當) trong tiếng Trung, có nghĩa là “tiện lợi”. Bento xuất hiện lần đầu tiên vào thời kỳ Kamakura (1185-1333), khi người Nhật bắt đầu chuẩn bị những bữa ăn di động để mang theo trong các chuyến đi hoặc lao động ngoài trời.
- Hoshi-ii: Hình thức bento đầu tiên được gọi là “hoshi-ii”, nghĩa là cơm khô. Cơm được nấu chín, sấy khô và đóng gói để dễ dàng mang theo và bảo quản lâu.
- Thời kỳ Muromachi (1336-1573): Bento bắt đầu được cải tiến với việc thêm các món ăn kèm như cá khô, rau củ muối, và các nguyên liệu khác.
2. Phát triển trong thời kỳ Edo (1603-1868)
Trong thời kỳ Edo, bento trở nên phổ biến hơn nhờ sự phát triển của các loại hộp đựng gỗ sơn mài, được chế tác tinh xảo để mang theo thức ăn. Bento không chỉ dành cho nhu cầu tiện lợi mà còn được nâng tầm thành một phần của văn hóa ẩm thực Nhật Bản.
- Makunouchi Bento: Loại bento này ra đời trong các buổi biểu diễn kịch kabuki, với nhiều món ăn nhỏ được sắp xếp đẹp mắt trong hộp gỗ.
- Hanami Bento: Đây là bento đặc biệt dành cho những buổi ngắm hoa anh đào, bao gồm các món ăn trang trí tinh tế để hòa hợp với thiên nhiên.
3. Thời kỳ Minh Trị (1868-1912)
Khi Nhật Bản hiện đại hóa trong thời kỳ Minh Trị, bento trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày.
- Ekiben: Bento bán tại các nhà ga xe lửa (ekiben) lần đầu xuất hiện, phục vụ cho các hành khách trong các chuyến đi dài. Ekiben nhanh chóng trở thành một nét đặc trưng của du lịch đường sắt ở Nhật.
- Hộp nhôm: Vào thời kỳ này, hộp nhôm nhẹ và dễ sử dụng được phát minh, giúp bento trở nên phổ biến hơn.
4. Sự phát triển trong thế kỷ 20
Trong thế kỷ 20, bento tiếp tục được cải tiến để phù hợp với lối sống bận rộn và hiện đại hơn.
- Kyaraben: Xuất hiện trong thập niên 1980, kyaraben (bento nhân vật) là loại bento được trang trí với hình dáng các nhân vật hoạt hình hoặc động vật, nhằm làm cho bữa ăn của trẻ em trở nên thú vị.
- Konbini Bento: Bento đóng gói sẵn được bán tại các cửa hàng tiện lợi (konbini) trở thành lựa chọn phổ biến cho những người bận rộn.
5. Bento trong thời hiện đại
Ngày nay, bento không chỉ là một bữa ăn mà còn là một nghệ thuật và biểu tượng văn hóa. Các nhà hàng, trường học và gia đình Nhật Bản đều áp dụng bento theo những cách riêng để phù hợp với lối sống hiện đại.
- Thân thiện với môi trường: Nhiều người chuyển sang sử dụng hộp bento làm từ vật liệu tái chế hoặc bền vững để bảo vệ môi trường.
- Bento quốc tế: Văn hóa bento đã lan rộng ra khắp thế giới, với nhiều biến tấu phù hợp với từng nền ẩm thực địa phương.
Lời kết
Bento không chỉ là một hộp cơm mà còn là câu chuyện về sự sáng tạo và văn hóa Nhật Bản qua từng thời kỳ. Từ những hộp cơm đơn giản thời xưa đến những tác phẩm nghệ thuật hiện đại, bento đã chứng minh sức hút bền bỉ của mình trong nền ẩm thực toàn cầu. Hãy thử làm và thưởng thức bento để cảm nhận sự tinh tế trong từng chi tiết nhỏ!