Rùa khổng lồ Hoàn Kiếm (Rafetus swinhoei) là một trong những loài rùa hiếm nhất thế giới, hiện đang đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng. Loài rùa này có sự gắn kết mật thiết với lịch sử và văn hóa Việt Nam, đặc biệt là truyền thuyết vua Lê Lợi trả gươm thần cho Thần Rùa. Dưới đây là những sự thật thú vị về loài rùa huyền thoại này.
1. Loài rùa hiếm nhất thế giới
Rùa Hoàn Kiếm là một trong những loài rùa mai mềm hiếm nhất còn tồn tại. Hiện nay, số lượng rùa Rafetus swinhoei trên toàn cầu chỉ đếm trên đầu ngón tay, với một số cá thể được xác nhận tại Trung Quốc và Việt Nam. Sự suy giảm nghiêm trọng về số lượng đã đẩy loài này đến bờ vực tuyệt chủng.
2. Kích thước khổng lồ và tuổi thọ dài
Rùa Hoàn Kiếm có kích thước lớn, chiều dài từ 1-1,2m và có thể nặng hàng trăm kg. Chúng có tuổi thọ rất dài, có thể sống đến hơn 100 năm. Cá thể rùa Hoàn Kiếm nổi tiếng nhất được ước tính đã sống trên một thế kỷ trước khi qua đời vào năm 2016.
3. Biểu tượng văn hóa của Việt Nam
Theo truyền thuyết dân gian, vua Lê Lợi đã nhận được thanh gươm thần từ Thần Rùa để đánh đuổi quân Minh. Sau khi giành được độc lập, vua đã trả lại gươm cho Thần Rùa tại hồ Hoàn Kiếm, tạo nên câu chuyện huyền thoại gắn liền với danh thắng nổi tiếng này.
4. Nỗ lực bảo tồn loài rùa Hoàn Kiếm
Trước nguy cơ tuyệt chủng, các nhà khoa học và tổ chức bảo tồn đã nỗ lực tìm kiếm và nhân giống loài rùa này. Năm 2020, một cá thể rùa cái được phát hiện tại hồ Xuân Khanh, Việt Nam, mang lại hy vọng lớn cho công tác bảo tồn. Tuy nhiên, việc tìm kiếm cá thể rùa đực để phục vụ sinh sản vẫn là một thách thức lớn.
5. Môi trường sống và những mối đe dọa
Sự suy giảm số lượng rùa Hoàn Kiếm chủ yếu do mất môi trường sống và ô nhiễm nguồn nước. Hồ Hoàn Kiếm và các vùng nước ngọt là nơi chúng sinh sống, nhưng hoạt động khai thác quá mức và biến đổi khí hậu đang tác động tiêu cực đến loài vật này.
Rùa khổng lồ Hoàn Kiếm không chỉ là một biểu tượng văn hóa mà còn là một trong những loài rùa quý hiếm nhất thế giới. Việc bảo vệ và nhân giống loài này đang trở thành nhiệm vụ cấp bách, đòi hỏi sự chung tay của cộng đồng trong nước và quốc tế để ngăn chặn nguy cơ tuyệt chủng.