Tragulus kanchil, hay còn gọi là lón chuột hay hươu chuột, là một trong những loài động vật đặc biệt nhất sinh sống tại rừng nhiệt đới Việt Nam và một số quốc gia Đông Nam Á. Với vẻ ngoài nhỏ nhắn, dáng đi uyển chuyển và lối sống bí ẩn, loài vật này đã trở thành biểu tượng huyền thoại trong thế giới động vật hoang dã.
1. Ngoại hình độc đáo, kết hợp giữa chuột và hươu
Tragulus kanchil thường chỉ cao từ 18-30 cm và có trọng lượng từ 1-2 kg. Các đặc điểm nhận dạng nổi bật gồm cái chân nhỏ nhắn, thân hình giống hươu nhưng kích thước bé như chuột. Chúng không có sừng như các loài hươu lớn, nhưng lại sở hữu cặp răng nanh nhỏ nhọn giúp tự vệ trước kẻ thù.
2. Lối sống bí ẩn và có tính cách rất nhát
Tragulus kanchil là loài động vật đêm, chủ yếu hoạt động khi trời tối để tránh kẻ săn môi. Chúng rất nhạy bén với chuyển động xung quanh, thường chạy trốn nhanh chóng và lạnh tránh nguy hiểm thay vì chiến đấu. Cách di chuyển nhanh nhẹn cùng tính cách nhát khiến việc quan sát chúng trong tự nhiên trở nên hết sức khó khăn.
3. Chế độ ăn và vai trò sinh thái quan trọng
Tragulus kanchil là loài động vật ăn thảo, chủ yếu gồm lá cây, trái cây, hoa và các loại hạt. Chúng đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái rừng Việt Nam bằng cách giúp phân tán hạt giá trị, đóng góp vào quá trình tái tạo cây rừng tự nhiên.
4. Có khả năng sinh sản nhanh
Khác với những loài hươu lớn, Tragulus kanchil có thời gian mang thai ngắn, chỉ khoảng 140 ngày và mỗi năm có thể sinh 2-3 lứa. Mỗi lần sinh, chúng chỉ đặt một con non, nhưng con non phát triển nhanh và tự lập từ sớm.
5. Nguy cơ tuyệt chủng do săn bắn trái phép và mất môi trường sống
Mặc dù là loài linh hoạt, Tragulus kanchil vẫn đang đối mặt với nguy cơ suy giảm số lượng nghiêm trọng do săn bắn trái phép và phá rừng. Các hoạt động phá huỷ rừng để phát triển nông nghiệp và khai thác gỗ đã làm giảm nghiêm trọng quần thể loài này.
Tragulus kanchil là một trong những loài động vật quyến rũ và bí ẩn nhất trong hệ sinh thái rừng Việt Nam. Việc bảo vệ loài vật này là điều quan trọng để giữ gìn sự đa dạng sinh học của khu vực. Các nỗ lực từ các tổ chức bảo tồn và chính quyền Việt Nam sẽ quyết định tương lai của loài động vật quyí giá này.