Kiểu gắn bó (attachment style) hình thành từ thời thơ ấu dựa trên cách chúng ta được nuôi dưỡng và chăm sóc. Nó ảnh hưởng sâu sắc đến cách chúng ta xây dựng và duy trì các mối quan hệ trong cuộc sống trưởng thành. Có bốn kiểu gắn bó cơ bản: an toàn (secure), lo âu (anxious), tránh né (avoidant) và hỗn hợp (disorganized). Trong đó, ba kiểu sau được coi là gắn bó không an toàn. Việc nhận biết mình có kiểu gắn bó không an toàn có thể giúp bạn hiểu rõ hành vi của mình trong các mối quan hệ và bắt đầu quá trình thay đổi để xây dựng kết nối lành mạnh hơn. Dưới đây là 5 dấu hiệu cho thấy bạn có thể đang mang một kiểu gắn bó không an toàn.
1. Luôn cảm thấy lo lắng khi người khác xa cách hoặc im lặng
Nếu bạn thường xuyên cảm thấy bất an, lo sợ người yêu hoặc bạn bè không còn quan tâm khi họ bận hoặc không trả lời tin nhắn ngay lập tức, đây là biểu hiện rõ rệt của kiểu gắn bó lo âu. Bạn có xu hướng diễn giải sự im lặng là dấu hiệu bị từ chối và thường phản ứng thái quá vì lo sợ bị bỏ rơi.
2. Ngại mở lòng và giữ khoảng cách trong các mối quan hệ
Ngược lại với kiểu lo âu, nếu bạn thường xuyên cảm thấy không thoải mái khi người khác đến gần về mặt cảm xúc, hoặc luôn muốn giữ khoảng cách và độc lập trong các mối quan hệ thì bạn có thể đang sở hữu kiểu gắn bó tránh né. Bạn tránh bộc lộ cảm xúc, sợ bị tổn thương và thường không tin tưởng hoàn toàn vào người khác.
3. Có xu hướng lý tưởng hóa hoặc hạ thấp người yêu
Những người có kiểu gắn bó không an toàn thường nhìn người yêu qua lăng kính cực đoan. Khi mới bắt đầu, bạn có thể lý tưởng hóa họ quá mức, nhưng sau đó lại dễ thất vọng và quay sang chỉ trích họ vì không đáp ứng được kỳ vọng. Điều này gây ra sự dao động cảm xúc lớn và khiến mối quan hệ thiếu ổn định.
4. Thường xuyên tự ti và nghi ngờ bản thân trong mối quan hệ
Nếu bạn hay nghĩ rằng mình không đủ tốt, không xứng đáng được yêu thương hoặc luôn nghi ngờ lý do người khác ở bên bạn, đây là biểu hiện của sự thiếu an toàn nội tại. Bạn cần sự xác nhận liên tục từ người khác để cảm thấy có giá trị, và điều này có thể gây áp lực lớn lên mối quan hệ.
5. Phản ứng tiêu cực hoặc gây xung đột khi cảm thấy bị đe dọa
Người có gắn bó không an toàn thường phản ứng mạnh mẽ khi cảm thấy bị tổn thương, dù chỉ là một dấu hiệu nhỏ. Bạn có thể trở nên tức giận, buồn bã quá mức hoặc tỏ ra lạnh lùng, tránh né thay vì đối thoại cởi mở để giải quyết vấn đề.
Kết luận
Việc nhận ra mình có kiểu gắn bó không an toàn không phải là điều xấu mà là bước đầu quan trọng trong quá trình chữa lành. Thông qua việc hiểu rõ hành vi của bản thân, bạn có thể học cách xây dựng lòng tin, cải thiện giao tiếp và phát triển những mối quan hệ lành mạnh hơn. Nếu cần thiết, đừng ngần ngại tìm đến sự hỗ trợ của chuyên gia tâm lý để đồng hành trên hành trình phát triển cá nhân này.