Kháng sinh là một trong những phát minh y học quan trọng nhất, giúp điều trị hiệu quả nhiều bệnh nhiễm khuẩn. Tuy nhiên, không phải bệnh nào cũng cần dùng đến kháng sinh.
Việc lạm dụng kháng sinh không đúng cách có thể dẫn đến tình trạng kháng thuốc, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng. Vậy tại sao không phải bệnh nào cũng cần dùng kháng sinh? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
- Kháng Sinh Chỉ Tác Động Lên Vi Khuẩn, Không Phải Virus
Kháng sinh chỉ có tác dụng tiêu diệt hoặc ức chế sự phát triển của vi khuẩn, hoàn toàn không có tác dụng đối với virus.
Các bệnh như cảm lạnh, cảm cúm, viêm họng do virus, tiêu chảy do virus… đều không cần dùng kháng sinh vì chúng sẽ tự khỏi hoặc chỉ cần điều trị triệu chứng.
- Lạm Dụng Kháng Sinh Gây Kháng Thuốc
Khi sử dụng kháng sinh một cách bừa bãi – không đúng bệnh, không đúng liều lượng hoặc không đủ thời gian – vi khuẩn sẽ có khả năng thích nghi và kháng lại thuốc.
Điều này khiến cho các đợt điều trị sau trở nên khó khăn hơn, cần sử dụng kháng sinh mạnh hơn hoặc kéo dài thời gian điều trị.
- Tác Dụng Phụ Không Mong Muốn
Kháng sinh không chỉ tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh mà còn làm tổn thương cả vi khuẩn có lợi trong cơ thể, đặc biệt là ở đường ruột.
Điều này có thể dẫn đến rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy, nhiễm nấm hoặc làm suy giảm hệ miễn dịch tự nhiên.
- Những Trường Hợp Không Cần Dùng Kháng Sinh
- Cảm lạnh và cúm: Đa số do virus gây ra, chỉ cần nghỉ ngơi, uống đủ nước và điều trị triệu chứng.
- Viêm họng thông thường: Nếu không phải do liên cầu khuẩn nhóm A thì không cần dùng kháng sinh.
- Viêm xoang nhẹ: Trong vài ngày đầu, hầu hết là do virus và có thể tự khỏi.
- Tiêu chảy cấp: Trừ khi có dấu hiệu nhiễm khuẩn rõ ràng, còn lại đa phần là do virus.
- Khi Nào Cần Dùng Kháng Sinh?
- Nhiễm khuẩn nặng có xác nhận từ bác sĩ: Như viêm phổi do vi khuẩn, viêm màng não, nhiễm trùng tiết niệu nặng…
- Có kết quả xét nghiệm khẳng định nhiễm khuẩn: Ví dụ như test nhanh liên cầu khuẩn trong viêm họng.
- Sau phẫu thuật để phòng nhiễm trùng: Tuy nhiên cần theo đúng chỉ định về thời gian và liều lượng.
- Lời Khuyên Khi Sử Dụng Kháng Sinh
- Không tự ý mua và sử dụng kháng sinh: Chỉ nên dùng khi có chỉ định của bác sĩ.
- Dùng đúng liều, đúng thời gian: Không ngừng thuốc khi thấy triệu chứng giảm.
- Không chia sẻ thuốc với người khác: Mỗi người có tình trạng bệnh và đáp ứng thuốc khác nhau.
- Theo dõi phản ứng phụ: Nếu có biểu hiện lạ như dị ứng, phát ban, tiêu chảy nặng… cần ngưng thuốc và đến cơ sở y tế ngay.
Kháng sinh là “con dao hai lưỡi” – có thể cứu sống người bệnh nhưng cũng có thể gây hại nếu sử dụng sai cách. Việc hiểu đúng và dùng kháng sinh một cách có trách nhiệm sẽ giúp bảo vệ sức khỏe cá nhân và cộng đồng.