Trong nền ẩm thực châu Á nói chung và Đông Nam Á nói riêng, ba loại rễ quen thuộc là gừng (jahe), nghệ (kunyit) và riềng (lengkuas) được ví như “bộ ba rễ thần kỳ” không thể thiếu trong nhiều món ăn truyền thống. Không chỉ mang lại hương vị đặc trưng, chúng còn nổi tiếng với những lợi ích sức khỏe và khả năng chữa bệnh tự nhiên. Dưới đây là lý do vì sao gừng, nghệ và riềng luôn có mặt trong mỗi gian bếp và cách sử dụng chúng trong các món ăn hàng ngày.
1. Gừng – Chống viêm, làm ấm và tăng hương vị cay nhẹ
Gừng có vị cay nồng, mùi thơm ấm và thường được sử dụng trong nhiều món ăn như súp, xào, lẩu, và cả đồ uống. Trong ẩm thực, gừng giúp làm dịu mùi tanh của thịt, cá, đồng thời kích thích tiêu hóa. Đặc biệt vào mùa lạnh, gừng giúp làm ấm cơ thể và tăng tuần hoàn máu.
Ngoài vai trò trong nấu ăn, gừng còn là nguyên liệu trong các bài thuốc dân gian trị ho, cảm lạnh và rối loạn tiêu hóa. Trà gừng với mật ong là thức uống phổ biến giúp làm dịu cổ họng và giảm căng thẳng.
2. Nghệ – Kháng khuẩn, làm đẹp và tạo màu sắc đặc trưng
Nghệ có màu vàng tươi, vị đắng nhẹ và mùi đặc trưng. Trong ẩm thực, nghệ thường được dùng để ướp thịt, cá hoặc làm gia vị trong các món cà ri, súp và cơm chiên. Nghệ không chỉ tạo màu sắc bắt mắt cho món ăn mà còn tăng độ hấp dẫn bằng hương vị thảo mộc nhẹ nhàng.
Về mặt sức khỏe, nghệ chứa hoạt chất curcumin nổi tiếng với tác dụng chống viêm, kháng khuẩn và chống oxy hóa. Nghệ còn được biết đến là nguyên liệu làm đẹp tự nhiên, giúp làm sáng da, ngừa mụn và trị sẹo. Trong y học cổ truyền, nghệ được sử dụng để hỗ trợ điều trị các vấn đề về gan, dạ dày và kinh nguyệt không đều.
3. Riềng – Hương thơm mạnh mẽ, hỗ trợ tiêu hóa
Riềng thường bị nhầm với gừng do hình dáng tương tự, nhưng hương thơm của riềng mạnh và cay hơn. Trong ẩm thực Indonesia và Thái Lan, riềng là thành phần không thể thiếu trong các món súp như tom yum, soto hoặc rendang. Riềng giúp át mùi tanh của thịt cá, đồng thời tạo ra hương thơm đặc trưng rất riêng biệt.
Không chỉ mang lại mùi vị hấp dẫn, riềng còn có tác dụng kích thích tiêu hóa, giảm đầy hơi và hỗ trợ điều trị các bệnh liên quan đến tiêu hóa. Trà riềng hoặc riềng nấu với thảo dược là bài thuốc dân gian phổ biến giúp làm ấm bụng và chữa đau dạ dày nhẹ.
Kết luận
Gừng, nghệ và riềng không chỉ là gia vị đơn thuần mà còn là những “vị thuốc” tự nhiên quý giá. Khi được sử dụng đúng cách trong nấu ăn, bộ ba rễ này không chỉ làm dậy mùi và tăng hương vị món ăn mà còn mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe. Việc kết hợp chúng vào thực đơn hàng ngày là một cách tuyệt vời để chăm sóc cả khẩu vị lẫn cơ thể một cách tự nhiên và bền vững.