Kiến là loài côn trùng quen thuộc trong cuộc sống hàng ngày, xuất hiện khắp nơi từ sân vườn đến góc bếp. Tuy nhiên, đằng sau hình dáng nhỏ bé và hành vi tưởng chừng đơn giản, loài kiến lại ẩn chứa nhiều điều kỳ lạ và đáng kinh ngạc. Dưới đây là những sự thật “kỳ lạ nhưng có thật” về kiến mà có thể bạn chưa từng biết.
1. Kiến Không Có Phổi Nhưng Vẫn Thở Được
Thay vì sử dụng phổi như con người, kiến thở qua các lỗ nhỏ li ti trên cơ thể gọi là lỗ khí.
Không khí đi vào qua các lỗ này và lan truyền khắp cơ thể qua hệ thống ống nhỏ, giúp kiến hô hấp hiệu quả mà không cần cơ quan hô hấp phức tạp.
2. Kiến Có Thể Nâng Vật Nặng Gấp 10–50 Lần Trọng Lượng Cơ Thể
Một con kiến có thể dễ dàng mang theo một mẩu thức ăn lớn gấp nhiều lần cơ thể mình mà không gặp khó khăn.
Sức mạnh này là nhờ cấu trúc cơ bắp đặc biệt và kích thước nhỏ giúp tối ưu hóa lực nâng.
3. Kiến Không Có Tai Nhưng Vẫn Nghe Được
Thay vì có tai để nghe, kiến cảm nhận rung động thông qua chân và cơ thể.
Chúng có thể “nghe” tiếng động hoặc cảm nhận mối nguy hiểm từ xa bằng cách phát hiện sự rung chuyển của mặt đất.
4. Một Số Loài Kiến Có Thể Nuôi “Gia Súc”
Kiến có thể bảo vệ và “chăn dắt” rệp (aphids) – loài côn trùng nhỏ hút nhựa cây.
Chúng bảo vệ rệp khỏi kẻ thù và “vắt sữa” chất dịch ngọt từ rệp để làm thức ăn cho cả tổ.
5. Kiến Có Tổ Chức Xã Hội Phức Tạp Giống Như Con Người
Trong một tổ kiến có phân chia vai trò rõ ràng: kiến chúa sinh sản, kiến thợ tìm kiếm thức ăn và xây tổ, kiến lính bảo vệ tổ.
Chúng giao tiếp bằng cách sử dụng pheromone (hormone mùi) để dẫn đường, báo nguy hoặc định hướng cho cả đàn.
6. Có Loài Kiến Nổ Tung Để Bảo Vệ Tổ
Một số loài kiến như kiến Camponotus có khả năng tự phát nổ khi bị đe dọa để bảo vệ tổ.
Chúng co rút cơ thể để phá vỡ túi chứa hóa chất bên trong, giải phóng chất độc khiến kẻ thù bị thương hoặc chết.
7. Não Của Kiến Rất Nhỏ Nhưng Hoạt Động Hiệu Quả
Mặc dù não kiến chỉ có khoảng 250.000 tế bào thần kinh, chúng vẫn có khả năng học tập, ghi nhớ và giải quyết vấn đề.
Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng kiến có thể học được các con đường và ghi nhớ các mốc đánh dấu khi tìm kiếm thức ăn.
8. Có Tổ Kiến Kéo Dài Hàng Nghìn Kilomet
Một siêu tổ kiến được phát hiện trải dài hơn 6.000 km qua nhiều nước châu Âu, bao gồm Ý, Tây Ban Nha và Pháp.
Các đàn kiến trong tổ này hợp tác thay vì đánh nhau như các loài khác, tạo thành cộng đồng côn trùng khổng lồ.
Kết Luận
Dù nhỏ bé và thường bị bỏ qua, kiến thực sự là một trong những sinh vật thông minh, mạnh mẽ và có tổ chức nhất trong thế giới côn trùng. Những sự thật kỳ lạ nhưng có thật về kiến không chỉ khiến chúng ta kinh ngạc mà còn giúp hiểu rõ hơn về thế giới tự nhiên đầy bí ẩn xung quanh. Lần sau khi bạn nhìn thấy một con kiến, đừng chỉ xem đó là “con vật nhỏ” – mà là một phần của hệ thống phức tạp và tuyệt vời trong tự nhiên.