Trong thế giới làm bánh, baking powder và baking soda là hai nguyên liệu thường gặp nhưng lại dễ gây nhầm lẫn, đặc biệt với người mới bắt đầu. Cả hai đều có chức năng làm nở bột, nhưng cách hoạt động và thời điểm sử dụng lại hoàn toàn khác nhau. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ sự khác biệt giữa baking powder và baking soda, cũng như hướng dẫn thời điểm nên dùng từng loại.
1. Thành Phần Và Cơ Chế Hoạt Động
Baking soda, hay còn gọi là natri bicacbonat, là một chất kiềm mạnh. Khi gặp axit và độ ẩm, baking soda phản ứng tạo ra khí CO2, giúp bột nở. Phản ứng này xảy ra gần như ngay lập tức khi trộn vào hỗn hợp có chứa axit như nước cốt chanh, giấm, sữa chua hoặc mật ong.
Trong khi đó, baking powder là hỗn hợp gồm baking soda, một loại axit khô (thường là cream of tartar) và một chất ổn định như tinh bột bắp. Có hai loại baking powder: loại tác dụng đơn (single-acting) và tác dụng kép (double-acting). Loại phổ biến hiện nay là double-acting, hoạt động hai lần – một lần khi tiếp xúc với chất lỏng và một lần khi gặp nhiệt độ cao trong lò nướng.
2. Khi Nào Nên Dùng Baking Soda?
Baking soda được sử dụng khi công thức có chứa thành phần axit tự nhiên. Khi baking soda phản ứng với axit, nó tạo khí giúp làm nở bột và đồng thời trung hòa vị chua. Một điểm quan trọng là nếu không có đủ axit trong công thức, baking soda không phản ứng hết sẽ để lại dư vị đắng và mùi xà phòng trong bánh.
Ví dụ món cần baking soda: bánh quy gừng (gồm mật mía hoặc mật ong), bánh nâu chuối (sử dụng sữa chua hoặc chuối chín), hay bánh socola (có bột cacao nguyên chất).
3. Khi Nào Nên Dùng Baking Powder?
Baking powder thích hợp khi công thức không chứa thành phần có tính axit, vì nó đã có axit tích hợp sẵn trong thành phần. Điều này giúp bạn không cần thêm axit bên ngoài để tạo phản ứng nở.
Ví dụ món cần baking powder: pancake truyền thống, bánh bông lan cơ bản, muffin, hoặc một số loại bánh cupcake.
4. Có Thể Thay Thế Lẫn Nhau Không?
Bạn không nên thay baking soda bằng baking powder một cách trực tiếp, vì chúng có nồng độ hoạt chất và cơ chế khác nhau. Tuy nhiên, trong một số trường hợp nhất định, bạn có thể thay thế bằng công thức chuyển đổi phù hợp. Nếu bạn chỉ có baking powder và công thức yêu cầu baking soda, bạn sẽ cần lượng nhiều hơn gấp ba lần. Tuy nhiên, điều này có thể ảnh hưởng đến hương vị và kết cấu bánh.
Kết Luận
Baking soda và baking powder tuy đều là chất làm nở nhưng hoạt động theo cơ chế khác nhau. Việc sử dụng đúng loại theo công thức sẽ giúp bánh của bạn nở đều, ngon và không bị đắng. Nếu nắm vững sự khác biệt này, bạn sẽ tự tin hơn khi thực hiện bất kỳ công thức bánh nào tại nhà.