Ẩm thực Nhật Bản nổi tiếng với sự tinh tế, nguyên bản và đề cao hương vị tự nhiên của nguyên liệu. Một trong những đặc điểm đặc trưng nhất chính là thói quen ăn đồ sống, đặc biệt là các món như sashimi, sushi, trứng sống, và các loại hải sản tươi. Đối với nhiều người nước ngoài, việc ăn thực phẩm chưa qua chế biến có thể là điều khó tiếp cận, nhưng với người Nhật, đây là nét văn hóa ẩm thực đã tồn tại từ lâu đời. Vậy tại sao người Nhật lại yêu thích món sống đến như vậy?
1. Tôn trọng hương vị tự nhiên của nguyên liệu
Người Nhật tin rằng nguyên liệu tươi ngon nhất nên được thưởng thức ở trạng thái nguyên bản, không cần thêm quá nhiều gia vị hay nấu nướng cầu kỳ. Đó là lý do vì sao sashimi – món cá sống thái lát mỏng – được phục vụ với nước tương và wasabi đơn giản. Cách ăn này giúp giữ nguyên hương vị tự nhiên, độ ngọt và kết cấu của nguyên liệu. Đối với họ, sự tinh khiết và chân thật của món ăn quan trọng hơn sự phức tạp trong chế biến.
2. Chất lượng thực phẩm được kiểm soát nghiêm ngặt
Người Nhật rất nghiêm khắc trong việc kiểm soát chất lượng thực phẩm, đặc biệt là hải sản và thịt sống. Từ khâu đánh bắt, vận chuyển, bảo quản đến chế biến đều tuân thủ quy trình an toàn thực phẩm nghiêm ngặt. Nhờ vào hệ thống này, thực phẩm sống tại Nhật thường đạt tiêu chuẩn cao về độ tươi và vệ sinh, giảm thiểu nguy cơ gây hại cho sức khỏe. Do đó, người Nhật có niềm tin lớn vào độ an toàn của món ăn sống.
3. Ảnh hưởng từ vị trí địa lý và nguồn tài nguyên biển phong phú
Nhật Bản là quốc đảo với nguồn hải sản dồi dào quanh năm. Việc tiếp cận dễ dàng với cá tươi sống là yếu tố quan trọng khiến người dân quen thuộc với việc ăn hải sản sống từ lâu. Các chợ cá như Tsukiji tại Tokyo từng là biểu tượng cho nét văn hóa này. Thực phẩm sống cũng phù hợp với lối sống bận rộn của người Nhật vì không mất thời gian nấu nướng cầu kỳ.
4. Quan niệm về sức khỏe và dinh dưỡng
Người Nhật tin rằng thực phẩm chưa qua chế biến sẽ giữ lại trọn vẹn dưỡng chất tự nhiên. Ví dụ, cá sống chứa nhiều omega-3 tốt cho tim mạch, vitamin và khoáng chất dễ bị mất đi nếu nấu ở nhiệt độ cao. Vì vậy, họ xem món sống không chỉ ngon mà còn bổ dưỡng và tốt cho sức khỏe. Điều này cũng giải thích vì sao Nhật Bản là một trong những quốc gia có tuổi thọ cao nhất thế giới.
5. Thói quen văn hóa được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác
Ăn món sống không chỉ là sở thích mà còn là một phần của bản sắc dân tộc. Từ nhỏ, trẻ em Nhật Bản đã được làm quen với hương vị sashimi, trứng sống hoặc natto. Việc ăn món sống gắn liền với các bữa ăn gia đình, lễ hội và các dịp truyền thống. Khi đã trở thành thói quen từ nhỏ, người Nhật sẽ cảm thấy món sống là điều tự nhiên trong đời sống hàng ngày.
Văn hóa ăn đồ sống của người Nhật là sự kết hợp giữa yếu tố lịch sử, điều kiện địa lý, hệ thống an toàn thực phẩm hiện đại và triết lý ẩm thực sâu sắc. Điều này không chỉ phản ánh khẩu vị mà còn thể hiện sự trân trọng của họ đối với thiên nhiên và sức khỏe bản thân.