Ẩm thực là tấm gương phản chiếu văn hóa và lịch sử của một quốc gia, và không nơi nào điều này rõ ràng hơn ở Scotland với món haggis – món ăn quốc hồn quốc túy gắn liền với bản sắc dân tộc. Dù nghe có vẻ lạ tai và nguyên liệu khá đặc biệt, haggis vẫn được người dân Scotland yêu mến và tự hào. Món ăn không chỉ xuất hiện trong những bữa ăn truyền thống mà còn là biểu tượng văn hóa không thể thiếu trong lễ hội Burns Night. Vậy haggis là gì, tại sao nó lại đặc biệt và có vị như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây.
Haggis là gì?
Haggis là một món ăn truyền thống được làm từ các phần nội tạng của cừu (thường là tim, gan và phổi), băm nhỏ rồi trộn với hành tây, bột yến mạch, mỡ cừu và các loại gia vị. Hỗn hợp này sau đó được nhồi vào dạ dày cừu và luộc trong nhiều giờ.
Mặc dù ngày nay dạ dày thường được thay thế bằng bao ni-lông hoặc ruột nhân tạo vì lý do vệ sinh, công thức và hương vị truyền thống vẫn được giữ nguyên.
Nguồn gốc và ý nghĩa văn hóa
Haggis xuất hiện từ hàng trăm năm trước như một cách tiết kiệm và tận dụng toàn bộ con vật sau khi giết mổ. Người dân nông thôn Scotland xưa thường không bỏ phí bất cứ bộ phận nào của động vật, và haggis ra đời từ tinh thần đó.
Món ăn trở thành biểu tượng văn hóa khi nhà thơ nổi tiếng Robert Burns viết bài thơ “Address to a Haggis” vào năm 1787. Từ đó, mỗi năm vào ngày 25 tháng 1 – sinh nhật của ông – người Scotland tổ chức lễ Burns Night, với món haggis làm trung tâm của bữa tiệc.
Thành phần và cách chế biến truyền thống
1. Nội tạng cừu
Tim, gan và phổi được làm sạch, luộc chín rồi băm nhỏ. Đây là thành phần chính tạo nên hương vị đặc trưng của haggis.
2. Bột yến mạch
Là nguyên liệu giúp kết dính hỗn hợp và tạo độ giòn nhẹ khi ăn.
3. Mỡ cừu (suet)
Tăng độ béo và giữ ẩm cho món ăn.
4. Hành tây và gia vị
Thường sử dụng muối, tiêu, nhục đậu khấu và đôi khi là rau thơm khô.
5. Bao bọc tự nhiên
Truyền thống dùng dạ dày cừu, nhưng ngày nay có thể thay bằng vỏ nhân tạo hoặc luộc trong nồi kín.
6. Quá trình nấu
Haggis được luộc hoặc hấp trong khoảng 2–3 giờ, sau đó cắt ra và dùng nóng.
Cách ăn haggis chuẩn vị Scotland
1. Ăn kèm neeps and tatties
Đây là món củ cải vàng nghiền (neeps) và khoai tây nghiền (tatties). Sự mềm mịn của hai món này kết hợp hoàn hảo với kết cấu đặc trưng của haggis.
2. Rưới thêm nước sốt whisky
Một loại sốt làm từ kem, bơ và rượu whisky Scotland – giúp món ăn thêm phần sang trọng và đậm đà.
3. Uống kèm rượu whisky
Whisky là đồ uống truyền thống không thể thiếu trong lễ Burns Night và thường được uống cùng haggis để tăng hương vị.
Vì sao haggis vẫn tồn tại và được yêu thích?
1. Mang giá trị lịch sử và văn hóa sâu sắc
Không chỉ là món ăn, haggis đại diện cho truyền thống và lòng tự hào dân tộc Scotland.
2. Hương vị độc đáo, dễ gây bất ngờ
Mặc dù nghe có vẻ “đáng sợ” với người chưa từng ăn, nhưng haggis có vị thơm béo, đậm đà và hài hòa – dễ làm người ăn lần đầu phải ngạc nhiên.
3. Biểu tượng kết nối cộng đồng
Mỗi khi có lễ hội truyền thống, haggis trở thành trung tâm của buổi tiệc, giúp gắn kết mọi người và gìn giữ bản sắc văn hóa.
Kết luận
Haggis không chỉ là món ăn đặc trưng của Scotland mà còn là biểu tượng văn hóa phản ánh tinh thần tiết kiệm, sáng tạo và tự hào dân tộc. Dù nguyên liệu có thể khiến một số người do dự, nhưng một khi đã nếm thử, bạn sẽ hiểu vì sao món ăn này lại được yêu mến đến vậy. Nếu có cơ hội đến Scotland, đừng bỏ lỡ cơ hội trải nghiệm haggis – để không chỉ ăn mà còn chạm vào một phần lịch sử sống động của xứ sở này.