Cà phê không chỉ là một loại thức uống, mà còn là một nền văn hóa, một phần trong đời sống hàng ngày của hàng triệu người trên khắp thế giới. Với mỗi tách cà phê, chúng ta có thể cảm nhận được sự khác biệt về hương thơm, độ đậm, độ chua và hậu vị – tất cả phụ thuộc vào giống cà phê, nơi trồng, phương pháp chế biến và cách rang xay.
Bài viết này sẽ giới thiệu đến bạn những loại cà phê phổ biến nhất trên thế giới và những nét đặc trưng khiến chúng trở nên khác biệt. Nếu bạn là người yêu cà phê hoặc đang tìm hiểu để bắt đầu hành trình khám phá hương vị cà phê, đây là hướng dẫn mà bạn không nên bỏ qua.
1. Arabica – Hương Vị Thanh Tao, Dễ Uống
Arabica (Coffea arabica) là loại cà phê được trồng phổ biến nhất trên thế giới, chiếm khoảng 60–70% sản lượng toàn cầu. Cây Arabica thường phát triển ở độ cao từ 1.000–2.000m, có khí hậu mát mẻ và lượng mưa ổn định.
Đặc điểm:
- Hạt dài, hình bầu dục.
- Hàm lượng caffeine thấp (1–1.5%).
- Hương thơm nhẹ, vị chua thanh, hậu ngọt.
Cà phê Arabica thường được đánh giá cao bởi sự tinh tế và thanh thoát trong hương vị. Các loại cà phê đặc sản (specialty coffee) chủ yếu dùng Arabica để tạo ra những tách cà phê có chiều sâu và phức hợp hương thơm như trái cây, hoa, chocolate…
2. Robusta – Đậm Đà, Mạnh Mẽ
Robusta (Coffea canephora) là giống cà phê đứng thứ hai thế giới về sản lượng, thường được trồng ở độ cao thấp hơn (dưới 800m), dễ chăm sóc và kháng sâu bệnh tốt hơn Arabica.
Đặc điểm:
- Hạt tròn, nhỏ và chắc.
- Hàm lượng caffeine cao (2–2.7%).
- Vị đắng rõ rệt, ít chua, hậu vị mạnh.
Robusta thường được sử dụng trong pha cà phê phin truyền thống tại Việt Nam hoặc phối trộn trong các loại espresso để tăng độ đậm và lớp crema dày. Đây là lựa chọn lý tưởng cho những ai thích cà phê mạnh, nhiều năng lượng.
3. Liberica – Hương Thơm Lạ, Vị Khó Quên
Liberica (Coffea liberica) ít phổ biến hơn, chỉ chiếm khoảng 1–2% thị trường cà phê thế giới, nhưng lại có hương vị rất đặc biệt. Loại cà phê này được trồng chủ yếu ở Malaysia, Philippines và một số vùng của châu Phi.
Đặc điểm:
- Hạt to, hình dạng không đều, hơi méo mó.
- Hương thơm thảo mộc, vị khói, đôi khi có mùi sầu riêng.
- Hậu vị kéo dài, không giống bất kỳ loại cà phê nào khác.
Vì có hương vị lạ, Liberica không dành cho số đông nhưng lại là “của hiếm” với người yêu thích khám phá.
4. Excelsa – Cân Bằng Giữa Chua Và Đắng
Excelsa (được xem như một phân nhóm của Liberica) chiếm chưa đến 1% sản lượng cà phê toàn cầu. Nó được trồng chủ yếu ở Đông Nam Á, đặc biệt là Việt Nam và Philippines.
Đặc điểm:
- Hạt hơi nhỏ, cứng.
- Vị chua nổi bật nhưng có chiều sâu.
- Thường được dùng phối trộn với các loại cà phê khác để tạo độ phức tạp.
Excelsa mang lại cảm giác mới mẻ, thường được những roaster (người rang cà phê) dùng để tăng tầng lớp hương vị trong hỗn hợp cà phê.
Kết Luận
Mỗi loại cà phê đều có một câu chuyện, một xuất xứ và một cá tính riêng biệt. Từ vị chua thanh lịch của Arabica, độ đắng mạnh mẽ của Robusta, đến hương thơm độc đáo của Liberica và Excelsa – thế giới cà phê là một hành trình không giới hạn.
Nếu bạn là người mới bắt đầu, hãy thử nếm từng loại cà phê đơn lẻ để cảm nhận rõ nét đặc trưng của chúng. Còn nếu bạn đã quen thuộc với cà phê, việc phối trộn, thay đổi tỉ lệ các loại hạt cũng là cách để tạo ra công thức riêng, đậm chất cá nhân.
Và quan trọng nhất – hãy thưởng thức ly cà phê của bạn bằng tất cả các giác quan!