Hành tím là nguyên liệu không thể thiếu trong nhiều món ăn nhờ hương vị thơm nồng và khả năng làm tăng độ đậm đà cho món ăn. Tuy nhiên, nhiều người cảm thấy khó chịu mỗi khi cắt hành vì hiện tượng cay mắt và chảy nước mắt. Vậy tại sao hành tím lại gây ra phản ứng này và có cách nào để hạn chế tình trạng trên? Cùng tìm hiểu lời giải thích khoa học trong bài viết dưới đây.
Nguyên Nhân Gây Cay Mắt Khi Cắt Hành Tím
Hiện tượng cay mắt khi cắt hành tím liên quan đến phản ứng hóa học tự nhiên. Trong củ hành chứa các hợp chất sulfur (lưu huỳnh) được gọi là amino acid sulfoxide. Khi bạn cắt hành, các tế bào bị phá vỡ khiến enzyme alliinase được giải phóng và phản ứng với hợp chất lưu huỳnh, tạo thành một chất khí gọi là syn-Propanethial-S-oxide.
Chất khí này bốc lên không khí và tiếp xúc với màng nhầy của mắt. Phản ứng xảy ra giữa khí và nước mắt tạo ra axit sulfuric nhẹ. Mắt bạn sẽ phản ứng lại bằng cách tiết ra nhiều nước mắt hơn để rửa trôi chất kích thích. Chính vì vậy, bạn sẽ cảm thấy cay, nóng và không thể mở mắt bình thường trong khi cắt hành.
Vì Sao Hành Tím Gây Cay Mắt Mạnh Hơn Một Số Loại Hành Khác
So với hành tây hoặc hành lá, hành tím thường có hàm lượng hợp chất lưu huỳnh cao hơn, đặc biệt khi hành còn tươi. Điều này khiến lượng khí syn-Propanethial-S-oxide giải phóng ra nhiều hơn và gây kích ứng mạnh hơn. Ngoài ra, cách cắt hành và nhiệt độ môi trường cũng có thể ảnh hưởng đến mức độ cay mắt.
Cách Giảm Cay Mắt Khi Cắt Hành
Có nhiều mẹo dân gian và phương pháp thực tế giúp giảm tình trạng cay mắt khi cắt hành:
- Làm lạnh hành trước khi cắt: Cho hành vào ngăn mát tủ lạnh khoảng 15–30 phút giúp làm chậm phản ứng hóa học, từ đó giảm lượng khí gây cay mắt bay lên.
- Dùng dao sắc và không nghiền nát hành: Dao cùn sẽ làm vỡ tế bào hành nhiều hơn, giải phóng nhiều enzyme hơn. Dùng dao sắc giúp hạn chế điều này.
- Cắt hành dưới nước hoặc gần vòi nước chảy: Nước sẽ cuốn bớt khí lên men và giảm lượng khí bay vào mắt.
- Thở bằng miệng và thè lưỡi ra khi cắt: Dù nghe có vẻ kỳ lạ, nhưng cách này giúp lưỡi hấp thụ phần khí gây cay trước khi nó kịp bay lên mắt.
- Dùng kính bảo hộ nhà bếp: Giống như kính bơi, kính này sẽ ngăn không cho khí tiếp xúc trực tiếp với mắt.
Kết Luận
Việc cay mắt khi cắt hành là phản ứng bình thường của cơ thể trước một hợp chất kích ứng tự nhiên trong hành tím. Dù gây khó chịu, nhưng hiện tượng này không gây hại lâu dài cho mắt. Với một vài mẹo đơn giản, bạn hoàn toàn có thể giảm thiểu sự khó chịu này và tiếp tục tận hưởng hương vị thơm ngon mà hành tím mang lại cho món ăn.