Cortisol là một hormone quan trọng được tuyến thượng thận tiết ra, đóng vai trò điều hòa huyết áp, chuyển hóa đường huyết và phản ứng với căng thẳng. Tuy nhiên, khi nồng độ cortisol trong máu quá cao trong thời gian dài, cơ thể có thể gặp phải hàng loạt vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe.
Một trong những tác động đáng lo ngại nhất của cortisol cao là tình trạng loãng xương. Hormone này ảnh hưởng trực tiếp đến mật độ xương, làm suy giảm quá trình hấp thụ canxi và phá vỡ cấu trúc xương theo thời gian. Chính vì vậy, việc nhận diện sớm các dấu hiệu cortisol tăng cao là điều rất quan trọng để phòng ngừa kịp thời.
Dấu Hiệu Nhận Biết Cortisol Cao Trong Cơ Thể
- Mệt mỏi kéo dài và mất ngủ
Người có nồng độ cortisol cao thường cảm thấy mệt mỏi cả ngày nhưng lại khó ngủ vào ban đêm. Tình trạng này kéo dài sẽ ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc và tinh thần. - Tăng cân không kiểm soát, đặc biệt ở vùng bụng
Cortisol làm tăng cảm giác thèm ăn, nhất là các món ngọt và nhiều tinh bột. Điều này dẫn đến tích mỡ bụng, một trong những dấu hiệu điển hình của sự rối loạn hormone. - Loãng xương và đau nhức xương khớp
Nồng độ cortisol cao có thể ức chế quá trình hấp thụ canxi, làm xương yếu và dễ gãy. Người bệnh thường bị đau lưng, đau khớp và có nguy cơ gãy xương cao hơn. - Thay đổi tâm trạng và dễ cáu gắt
Cortisol ảnh hưởng đến các chất dẫn truyền thần kinh trong não, khiến tâm trạng thay đổi thất thường, dễ cáu gắt, lo âu hoặc thậm chí trầm cảm.
Cortisol Cao Và Mối Liên Hệ Với Loãng Xương
Loãng xương là tình trạng mật độ xương giảm, xương trở nên giòn và dễ gãy. Cortisol cao kéo dài có thể làm giảm hấp thu canxi ở ruột và tăng đào thải canxi qua thận. Khi cơ thể không đủ canxi, nó sẽ “rút” canxi từ xương để duy trì các chức năng thiết yếu khác, dẫn đến tình trạng xương yếu dần theo thời gian.
Ngoài ra, cortisol cũng làm giảm hoạt động của các tế bào tạo xương (osteoblast) và tăng hoạt động của các tế bào hủy xương (osteoclast), gây mất cân bằng trong quá trình tái tạo xương. Hậu quả là khung xương bị suy yếu, dễ tổn thương, đặc biệt ở người lớn tuổi và phụ nữ sau mãn kinh.
Đối với những người có bệnh lý nền như tiểu đường, viêm khớp dạng thấp hoặc đang sử dụng thuốc corticosteroid dài hạn, nguy cơ loãng xương do cortisol cao còn nghiêm trọng hơn. Vì thế, việc theo dõi hormone định kỳ và bổ sung canxi, vitamin D là điều cần thiết.
Để phòng tránh tác động tiêu cực của cortisol lên xương, cần áp dụng lối sống lành mạnh: duy trì chế độ ăn giàu canxi, vận động thường xuyên và kiểm soát tốt căng thẳng tâm lý. Trong một số trường hợp đặc biệt, cần có sự hỗ trợ từ bác sĩ chuyên khoa nội tiết để điều chỉnh hormone.
Nhận biết sớm các dấu hiệu cortisol cao sẽ giúp bạn có kế hoạch chăm sóc sức khỏe kịp thời và hiệu quả hơn. Đừng xem nhẹ những biểu hiện nhỏ như mất ngủ, tăng cân hay đau khớp – vì đó có thể là lời cảnh báo quan trọng từ cơ thể bạn.