Ẩm thực Việt Nam nổi tiếng với sự đa dạng, phong phú và hài hòa trong hương vị. Tuy nhiên, do sự khác biệt về địa lý, khí hậu và văn hóa, ẩm thực giữa các vùng miền cũng mang những nét đặc trưng riêng. Trong đó, sự khác biệt rõ rệt nhất có thể nhận thấy giữa ẩm thực miền Bắc và miền Nam. Mỗi miền đều có cách chế biến và nêm nếm đặc trưng, tạo nên bản sắc riêng biệt và hấp dẫn cho nền ẩm thực Việt Nam.
Ẩm thực miền Bắc, đặc biệt là Hà Nội, thường được biết đến với phong cách nhẹ nhàng, thanh đạm và tinh tế. Do khí hậu miền Bắc mát mẻ và có mùa đông lạnh, các món ăn ở đây thường ít cay, ít ngọt và chú trọng vào sự cân bằng trong từng nguyên liệu. Gia vị được sử dụng một cách vừa phải để giữ được vị nguyên bản của thực phẩm. Ví dụ như món phở Hà Nội với nước dùng trong, thanh, được nấu từ xương bò hầm kỹ, kèm theo các loại rau thơm nhưng không quá đậm đà hay nồng vị.
Ngoài ra, các món ăn miền Bắc thường có màu sắc nhẹ nhàng, không quá sặc sỡ, và cách trình bày mang tính truyền thống. Một số món tiêu biểu như bún thang, bún chả, chả cá Lã Vọng, nem rán đều thể hiện rõ tính cầu kỳ trong cách chế biến và tinh tế trong hương vị.
Ngược lại, ẩm thực miền Nam lại nổi bật với hương vị đậm đà, ngọt hơn và đa dạng về nguyên liệu. Do khí hậu nóng ẩm quanh năm, người miền Nam có xu hướng sử dụng nhiều đường và nước cốt dừa trong các món ăn. Điều này tạo nên vị ngọt đặc trưng, khác biệt so với sự thanh nhẹ của miền Bắc. Ví dụ rõ rệt có thể thấy trong món hủ tiếu Nam Vang hay bánh xèo miền Nam với lớp vỏ giòn, nhân đầy đặn, ăn kèm rau sống và nước mắm pha chua ngọt.
Ẩm thực miền Nam cũng có sự ảnh hưởng từ các nền văn hóa khác như Campuchia, Trung Hoa và Chăm, do vị trí địa lý gần kề và giao thoa văn hóa lâu đời. Nhờ đó, món ăn miền Nam thường phong phú hơn về cách nêm nếm, sử dụng nhiều loại rau thơm, gia vị và nước chấm đa dạng. Không khí cởi mở, phóng khoáng của con người miền Nam cũng phần nào phản ánh trong phong cách ẩm thực đầy màu sắc và đậm đà này.
Tóm lại, ẩm thực miền Bắc chú trọng sự tinh tế, hài hòa và thanh đạm, trong khi ẩm thực miền Nam thiên về vị ngọt, béo và đậm đà hơn. Mỗi vùng miền đều mang đến trải nghiệm ẩm thực đặc sắc và riêng biệt, góp phần làm phong phú thêm cho bức tranh ẩm thực Việt Nam đa dạng và độc đáo.