Trong môi trường lớp học, giáo viên không chỉ truyền đạt kiến thức mà còn phải đối mặt với nhiều tính cách học sinh khác nhau. Một trong những thử thách lớn là xử lý những học sinh thường xuyên cãi lại hoặc không tuân theo hướng dẫn. Nếu không xử lý đúng cách, tình huống này có thể ảnh hưởng đến kỷ luật lớp học và mối quan hệ giữa thầy cô với học sinh. Dưới đây là một số cách tiếp cận tích cực và hiệu quả khi đối mặt với học sinh hay cãi lại.
1. Giữ bình tĩnh và kiểm soát cảm xúc
Khi học sinh cãi lại, giáo viên dễ rơi vào trạng thái tức giận hoặc phản ứng cảm tính. Tuy nhiên, việc mất bình tĩnh chỉ khiến tình huống trở nên căng thẳng hơn. Thay vào đó, giáo viên cần giữ giọng điệu bình tĩnh, ánh mắt thân thiện và biểu hiện sự kiên định. Khi thầy cô kiểm soát được cảm xúc, học sinh cũng sẽ cảm thấy an toàn và dễ dàng điều chỉnh hành vi của mình.
2. Lắng nghe và thấu hiểu lý do
Học sinh thường không cãi lại vô cớ. Có thể các em đang gặp khó khăn trong học tập, chịu áp lực tâm lý hoặc đơn giản là cần được chú ý. Việc lắng nghe và đặt câu hỏi nhẹ nhàng như “Tại sao em lại cảm thấy như vậy?” hoặc “Có điều gì khiến em không hài lòng không?” sẽ giúp giáo viên hiểu được nguyên nhân sâu xa và tìm giải pháp phù hợp hơn thay vì chỉ phán xét hành vi.
3. Thiết lập ranh giới rõ ràng
Trong khi cần lắng nghe, giáo viên cũng cần xác lập giới hạn rõ ràng về hành vi chấp nhận được trong lớp học. Hãy giải thích cho học sinh hiểu rằng bất đồng ý kiến là bình thường, nhưng phải được thể hiện bằng cách lịch sự và tôn trọng. Việc này giúp học sinh hiểu rằng lớp học có quy tắc và mọi người đều cần tuân theo để duy trì môi trường học tích cực.
4. Giao tiếp riêng thay vì trước lớp
Tránh chỉ trích hoặc xử lý học sinh cãi lại ngay trước mặt bạn bè vì có thể làm tổn thương lòng tự trọng của các em. Thay vào đó, hãy mời học sinh nói chuyện riêng sau giờ học. Cuộc trò chuyện riêng tư cho phép giáo viên thể hiện sự quan tâm, đưa ra phản hồi tích cực và xây dựng mối quan hệ tin tưởng hơn với học sinh.
5. Khen ngợi khi học sinh thay đổi tích cực
Nếu học sinh có biểu hiện cải thiện hoặc kiểm soát tốt cảm xúc sau sự việc, đừng ngần ngại khen ngợi. Lời khen đúng lúc sẽ khuyến khích các em duy trì hành vi tích cực và cảm thấy được công nhận. Đây cũng là cách hiệu quả để củng cố mối quan hệ tích cực giữa giáo viên và học sinh.
Xử lý học sinh hay cãi lại đòi hỏi sự kiên nhẫn, khéo léo và đồng cảm. Khi giáo viên biết cách kết hợp giữa kỷ luật và sự quan tâm, học sinh sẽ dần thay đổi hành vi và trưởng thành hơn trong suy nghĩ lẫn cách ứng xử.