Sushi không chỉ là món ăn đại diện cho nền ẩm thực Nhật Bản mà còn trở thành biểu tượng văn hóa được yêu thích trên khắp thế giới. Nhắc đến sushi, người ta nghĩ ngay đến những lát cá tươi sống kết hợp với cơm dẻo và rong biển, nhưng ít ai biết rằng để làm nên hương vị tinh tế ấy là cả một câu chuyện dài về kỹ thuật, nguyên liệu và tinh thần trân trọng ẩm thực của người Nhật.
Điểm đặc biệt đầu tiên nằm ở sự lựa chọn nguyên liệu. Người Nhật cực kỳ khắt khe trong khâu chọn cá, hải sản và gạo. Cá dùng cho sushi phải đạt độ tươi tuyệt đối, được kiểm tra kỹ lưỡng từ nguồn đánh bắt cho đến cách bảo quản. Bên cạnh đó, loại gạo Nhật sử dụng cũng rất quan trọng, phải là loại gạo hạt tròn, dẻo và có vị ngọt nhẹ, khi nấu lên vẫn giữ được độ tơi nhưng không quá khô. Sự kết hợp hài hòa giữa cá và gạo tạo nên nền tảng vững chắc cho một miếng sushi ngon đúng điệu.
Ngoài ra, tay nghề của đầu bếp sushi, hay còn gọi là itamae, đóng vai trò không thể thiếu. Họ được đào tạo khắt khe, có khi mất hàng chục năm để thành thạo từng thao tác. Từ việc nêm giấm vào cơm sao cho vừa vặn, đến cách cắt cá để giữ được độ ngọt tự nhiên, tất cả đều đòi hỏi sự tinh tế và kinh nghiệm dày dặn. Một itamae giỏi còn phải biết cách giao tiếp với thực khách, quan sát sở thích của họ để điều chỉnh hương vị sao cho phù hợp nhất.
Một yếu tố khác khiến sushi trở nên đặc biệt chính là sự tối giản và tinh khiết. Khác với nhiều món ăn cầu kỳ, sushi đề cao sự nguyên bản của nguyên liệu. Gia vị chỉ đóng vai trò phụ trợ, tôn vinh vị ngọt tự nhiên của cá và độ thơm của gạo. Đây cũng là tinh thần wabi-sabi trong văn hóa Nhật, tìm thấy vẻ đẹp trong sự giản dị và tự nhiên.
Ngày nay, sushi đã lan rộng ra toàn cầu và được biến tấu để phù hợp với khẩu vị địa phương, như sushi cuộn kiểu Mỹ với sốt mayonnaise hay tempura. Tuy nhiên, tinh thần cốt lõi của sushi Nhật Bản vẫn luôn là sự tôn trọng nguyên liệu, tôn vinh thiên nhiên và sự chăm chút tỉ mỉ trong từng bước chế biến.
Nhờ đó, sushi không chỉ đơn thuần là món ăn mà còn là nghệ thuật thưởng thức, kết nối con người với thiên nhiên và truyền tải nét đẹp văn hóa Nhật Bản đến khắp năm châu. Chính những yếu tố này đã biến sushi trở thành một trong những món ăn được yêu thích và trường tồn theo thời gian.