Ngô (bắp) là một trong những cây lương thực quan trọng, không chỉ là nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng mà còn là nguyên liệu trong chăn nuôi và công nghiệp chế biến. Ở nhiều vùng nông thôn Việt Nam, ngô được xem là cây trồng chủ lực giúp cải thiện thu nhập cho người dân nhờ dễ trồng, thời gian sinh trưởng ngắn và khả năng thích nghi với nhiều loại đất.
Tuy nhiên, để đạt được vụ mùa bội thu, người trồng cần tuân thủ quy trình kỹ thuật canh tác từ khâu chọn giống, chuẩn bị đất, chăm sóc đến thu hoạch. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết cách trồng ngô sao cho hiệu quả, năng suất cao và ít rủi ro sâu bệnh.
1. Chọn Giống Ngô Phù Hợp
Lựa chọn giống là bước đầu tiên và quan trọng trong quá trình trồng ngô. Tùy theo mục đích sử dụng (ngô nếp, ngô lai, ngô ngọt, ngô thức ăn gia súc…) và điều kiện khí hậu, đất đai mà nông dân nên chọn giống phù hợp.
Một số giống ngô phổ biến hiện nay gồm: LVN10, DK9901, CP888, NK4300… Các giống này có đặc điểm nổi bật như thời gian sinh trưởng ngắn, kháng sâu bệnh tốt và cho năng suất cao.
2. Chuẩn Bị Đất Và Thời Vụ Gieo Trồng
Ngô có thể trồng trên nhiều loại đất, nhưng tốt nhất là đất tơi xốp, giàu hữu cơ, thoát nước tốt và pH từ 5,5 – 7. Cần cày bừa kỹ, làm sạch cỏ dại, lên luống nếu đất dễ ngập úng.
Tùy vùng miền, ngô có thể được gieo trồng vào các thời vụ khác nhau:
-
Miền Bắc: Vụ xuân (tháng 2–3), vụ đông (tháng 9–10)
-
Miền Trung và Nam: Gieo quanh năm tùy theo nguồn nước
Khoảng cách gieo trồng: Hàng cách hàng 60–70 cm, cây cách cây 25–30 cm.
3. Gieo Hạt Và Kỹ Thuật Trồng
-
Ngâm ủ hạt: Trước khi gieo, hạt nên được ngâm nước ấm (2 sôi – 3 lạnh) khoảng 6–8 giờ, sau đó ủ khăn ẩm 1–2 ngày cho nứt nanh để tăng tỷ lệ nảy mầm.
-
Gieo hạt: Mỗi hốc gieo 1–2 hạt, sau đó lấp đất mỏng khoảng 3–5 cm và tưới ẩm. Tránh gieo quá sâu vì dễ làm hạt bị thối hoặc mọc yếu.
Sau gieo khoảng 4–5 ngày, cây bắt đầu mọc mầm và phát triển lá thật.
4. Bón Phân Và Tưới Nước Đúng Cách
Bón phân hợp lý là yếu tố quyết định đến sự sinh trưởng và năng suất cây ngô:
-
Lần 1 (lót): Bón trước hoặc ngay khi gieo, gồm phân chuồng hoai mục + lân + một ít đạm.
-
Lần 2 (thúc 1): Khi cây có 3–4 lá thật, bón thêm đạm và kali.
-
Lần 3 (thúc 2): Trước khi trổ cờ, bón thêm đạm và kali để nuôi bắp.
Lưu ý tưới đủ nước vào giai đoạn cây con, trước và sau khi trổ cờ, hình thành bắp. Tránh để đất khô hạn kéo dài vì ảnh hưởng đến quá trình thụ phấn và kết hạt.
5. Làm Cỏ, Xới Xáo Và Tỉa Dặm
Sau khi cây mọc khoảng 10–15 ngày, tiến hành tỉa dặm để đảm bảo mật độ đồng đều. Chọn cây khỏe giữ lại, nhổ bỏ cây yếu, mọc muộn.
Làm cỏ, xới nhẹ 2–3 lần trong suốt vụ trồng, kết hợp vun gốc để cây ngô vững chắc, hạn chế đổ ngã khi mưa to hoặc gió lớn.
6. Phòng Trừ Sâu Bệnh
Một số sâu bệnh thường gặp ở ngô:
-
Sâu đục thân
-
Sâu keo mùa thu
-
Rệp muội
-
Bệnh khô vằn, đốm lá
Biện pháp phòng trừ:
-
Luân canh cây trồng, tránh trồng ngô liên tục
-
Vệ sinh đồng ruộng sạch sẽ
-
Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật đúng thời điểm và liều lượng
-
Ưu tiên sử dụng chế phẩm sinh học thân thiện môi trường
7. Thu Hoạch Đúng Thời Điểm
Ngô thường thu hoạch sau 75–100 ngày (tùy giống). Khi bắp ngô có lớp vỏ khô, hạt chắc và bóng, bẹ ngoài ngả vàng thì có thể thu hoạch.
Nếu thu hoạch để ăn tươi (ngô nếp, ngô ngọt), nên thu khi bắp vừa đầy hạt, chưa hóa cứng để đảm bảo độ dẻo, ngọt. Nếu thu để làm hạt giống hoặc chế biến, cần để khô hoàn toàn và phơi kỹ để tránh mốc, mọt.
Kết Luận
Trồng ngô không quá phức tạp nhưng đòi hỏi người nông dân phải tuân thủ đúng kỹ thuật từ khâu chọn giống, làm đất, gieo trồng, chăm sóc đến thu hoạch. Khi thực hiện đầy đủ và đúng quy trình, cây ngô sẽ sinh trưởng tốt, ít sâu bệnh và cho năng suất cao, góp phần tăng thu nhập và đảm bảo an ninh lương thực. Hãy bắt đầu từ việc gieo hạt đúng cách – vì một vụ mùa bội thu.