Trong cuộc sống hiện đại với nhịp sống gấp gáp, chế độ ăn uống thiếu khoa học và căng thẳng kéo dài, bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) ngày càng trở nên phổ biến. Tuy nhiên, không ít người vẫn xem nhẹ căn bệnh này, cho rằng đó chỉ là cảm giác “nóng rát nhẹ” hay “ợ chua thoáng qua” mà không gây nguy hiểm.
Thực tế, GERD là một rối loạn tiêu hóa mãn tính, nếu không được điều trị đúng cách có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng như viêm thực quản, hẹp thực quản, loét hoặc thậm chí là ung thư thực quản. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về căn bệnh này, nhận diện sớm các dấu hiệu và biết cách phòng ngừa hiệu quả.
1. GERD Là Gì?
GERD là viết tắt của cụm từ tiếng Anh Gastroesophageal Reflux Disease, tức bệnh trào ngược dạ dày thực quản. Đây là tình trạng axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản – ống dẫn thức ăn từ miệng xuống dạ dày – gây kích ứng và tổn thương niêm mạc thực quản.
Ở người khỏe mạnh, cơ vòng thực quản dưới sẽ đóng lại sau khi thức ăn đi xuống, ngăn không cho axit trào ngược. Tuy nhiên, với người mắc GERD, cơ vòng này hoạt động kém hiệu quả hoặc mở ra không đúng lúc, khiến axit và dịch tiêu hóa trào ngược lên.
2. Triệu Chứng Thường Gặp Của GERD
Người mắc GERD có thể gặp một hoặc nhiều triệu chứng sau:
-
Ợ nóng (nóng rát sau xương ức): cảm giác nóng từ dạ dày lan lên cổ họng, thường xảy ra sau khi ăn hoặc khi nằm.
-
Ợ chua, đắng miệng: do axit và dịch mật trào ngược.
-
Đau tức ngực: dễ bị nhầm lẫn với các bệnh tim mạch.
-
Khó nuốt hoặc cảm giác vướng ở cổ họng.
-
Ho kéo dài không rõ nguyên nhân, khàn tiếng, đau họng mãn tính.
-
Hơi thở có mùi hôi.
Các triệu chứng có thể nặng hơn về đêm, gây mất ngủ, mệt mỏi và ảnh hưởng đến chất lượng sống.
3. Nguyên Nhân Và Yếu Tố Nguy Cơ
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến GERD, trong đó phổ biến nhất gồm:
-
Chế độ ăn uống không lành mạnh: ăn nhiều thực phẩm nhiều dầu mỡ, cay nóng, cà phê, rượu bia, nước có gas.
-
Ăn quá no hoặc ăn sát giờ đi ngủ.
-
Béo phì, thừa cân làm tăng áp lực lên dạ dày.
-
Thói quen hút thuốc lá gây yếu cơ vòng thực quản.
-
Căng thẳng, stress kéo dài ảnh hưởng đến hoạt động tiêu hóa.
-
Mang thai, do sự thay đổi hormone và áp lực ổ bụng tăng.
Ngoài ra, một số thuốc như thuốc giảm đau, thuốc huyết áp, thuốc an thần cũng có thể gây tác dụng phụ làm giãn cơ vòng thực quản dưới.
4. Biến Chứng Nguy Hiểm Nếu Không Điều Trị Kịp Thời
Nếu không được chẩn đoán và điều trị đúng cách, GERD có thể dẫn đến:
-
Viêm thực quản mãn tính: khiến thực quản bị tổn thương, đau rát khi ăn.
-
Hẹp thực quản: do sẹo và mô xơ, gây khó nuốt và nghẹn.
-
Barrett thực quản: biến đổi cấu trúc niêm mạc thực quản, làm tăng nguy cơ ung thư.
-
Loét thực quản, xuất huyết tiêu hóa.
Chính vì vậy, GERD không nên bị xem nhẹ. Việc điều trị sớm và điều chỉnh lối sống là rất quan trọng để ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.
5. Cách Phòng Ngừa Và Điều Trị GERD Hiệu Quả
Để kiểm soát GERD, cần kết hợp thay đổi thói quen sinh hoạt và điều trị y tế nếu cần thiết:
Thay đổi lối sống:
-
Ăn uống đúng giờ, chia nhỏ bữa ăn, tránh ăn quá no.
-
Tránh thực phẩm gây kích thích như đồ chiên rán, đồ chua cay, caffeine, rượu bia.
-
Không nằm ngay sau khi ăn, nên chờ ít nhất 2–3 giờ.
-
Nâng cao đầu giường khi ngủ để hạn chế trào ngược ban đêm.
-
Duy trì cân nặng hợp lý, hạn chế hút thuốc lá.
Điều trị bằng thuốc:
-
Các thuốc trung hòa axit (antacid), ức chế bơm proton (PPI), hoặc thuốc kháng H2 theo chỉ định của bác sĩ.
-
Trong một số trường hợp nặng hoặc không đáp ứng thuốc, có thể cần can thiệp phẫu thuật.
Kết Luận
GERD là căn bệnh tiêu hóa mãn tính phổ biến nhưng lại dễ bị bỏ qua do triệu chứng ban đầu nhẹ. Tuy nhiên, nếu không kiểm soát tốt, bệnh có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng. Vì vậy, việc chủ động nhận biết dấu hiệu, thay đổi lối sống lành mạnh và điều trị sớm sẽ giúp người bệnh sống khỏe mạnh và chất lượng hơn. Đừng xem nhẹ cảm giác ợ chua hay nóng rát – đó có thể là lời cảnh báo của cơ thể dành cho bạn.